Atıksız mutfak için öneriler
Ezgi Dursun
Ben Slow Food Antalya kurucu lideri Ezgi Dursun, evinizde rahatlıkla uygulayabileceğiniz atıksız mutfak konusundaki püf noktaları bu yazıda toplamak ve siz değerli okuyucularımız ile paylaşmak istedim.
Suyunu kullanmak için sıkacağınız limonların ve portakalların, sıkmadan önceden kabuğunu rendeleyerek kenara ayırmanızı tavsiye ederim. Bu kabukları ister derin dondurucuda saklayarak ister kuruturak, dilediğiniz zaman çay, sütlü tatlı ya da pastalarınız da keyifle değerlendirebilirsiniz. Hatta limonların çekirdeklerini de ıslattığınız bir pecetenin arasına koyup çimlendirdikten sonra toprak ile buluşturabilirsiniz.
Eğer aynı gün hem makarna hem çorba yapacaksanız, yemeği hazırlamaya önce makarnayı yaparak başlarsanız, makarnanın suyunu dökmek yerine, çorba için değerlendirebilirsiniz.
Filtre kahvelerinizin posası muhtesem bir kompost malzemesidir ! Eğer evde kendi kompostunuzu hazırlıyorsanız, kahvenin posasını kuruttuktan sonra komposta atmanız, kompostunuzun suyunu emmeye yardimcı olacaktır. Ya da direkt olarak saksılarınızın dibine atabilirsiniz.
Yumurtayı haşladığınız su, yumurta kabuğundaki kalsiyum ve minerallerin suya geçmesi sebebi ile özellikle toprak için oldukça besleyici bir hale gelir. Yumurta haşlama suyu soğuduktan sonra bu su ile çiçek ve bitkilerinizi sulayabilirsiniz. Yumurtaların kabuklarını da ister olduğu gibi, ister kurutup elinizle parçalayarak ya da blenderdan gecirip toz haline getirerek toprakla karıştırarak bitkileriniz için besleyici bir toprak elde edebilirsiniz.
Badem sütü hazırladıktan sonra artan posayı atmayın! Bu posayı fırında fanlı ayarda kuruttuktan sonra kahve öğütücü de un haline gelene kadar inceltip pastalarınızda badem unu olarak kullanabilirsiniz.
Türkler olarak genellikle kerevizin kökünü kullanmaya alışkınız fakat sapı da en az kökü kadar besleyici ve lezzetli. Kerevizi pazardan sapları ve yaprakları ile almayı tercih edin. Saplarını küp küp dograyıp derin dondurucuya atın ve özellikle et yemeklerinde lezzet arttırıcı olarak kullanın. Direk sap olarak dondurarak da, hazırlayacağınız sebze sularında kullanabilirsiniz. Yapraklarını da bol soğan vr sarımsak ile kavurarak ister zeytinyağ, tuz ve limon ile salata gibi, ister yoğurtlayarak meze gibi tüketebilirsiniz.
Brokolilerin saplarını asla atmayın. Köklerin sert ve lifli kısımlarını ayıklayıp brokoli köklerini salatalık gibi çiğ olarak tüketebilirsiniz. Ya da bu kökleri sogan, sarımsak ve damak tadınıza göre baharatlar ile lezzetlendirip az su ekleyerek pisirin. Bu karışıma muskat rendesi ekleyerek blenderdan geçirin. Bu kremayı makarna soslarında ya da beşamel ile karıştırarak değerlendirin. Pekala çorba olarak da değerlendirebilirsiniz.
Soyduğunuz domateslerin kabuklarını çöpe atmak yerine kurutup blenderdan geçirip, yemeklerinize yoğun tat katacak lezzetli bir domates tozu elde edebilirsiniz.
Bayatlayan ekmeklerinizi küp küp doğrayıp kavurarak uzun süre saklayabilir, bu krutonları çorba ve salatalarınızda kullanabilirsiniz. Ya da fırınlayıp blenderdan geçirerek galeta unu elde edebilirsiniz.
Bozulmaya yakın meyvelerinizi komposto ya da reçel yaparak çöpe gitmekten kurtarın.
Taze soğanları doğradıktan sonra saplarını saksıya ekerek balkonunuzda taze soğan yetiştirmeyi deneyin.
Elma kabuklarını kenara ayırıp bir kısmını sirke yapmak için, bir kısmını kurutup çaylarda ya da kuruyan kabukları blenderdan geçirip toz haline getirip biraz tarcın ve seker ile karistirarak keklerinizde, tatlılarınızda kullanabilirsiniz.
Ne yemek yapacagınıza, evde olmayan malzemelere odaklanmak yerine, öncelikli olarak evde olanları değerlendirecek şekilde karar verin.
Taze meyve sebzeler elbette önemli ve lezzetli fakat derin dondurucunuz ve bakliyat kavanozlarınız doluysa, öncelikli olarak o ları tüketerek israfın önüne geçin.
Buzdolabınızı düzenlerken taze ve yeni malzemelerin arkada, bozulmak üzere olanların hemen tüketilmek üzere ön taraflarda olmasına özen göstermek de atıksız mutfak için basit ama değerli bir ipucu.
Yeşillikler narin yapıları sebebiyle çabuk bozulma ihtimali olan yiyeceklerdir. Bunun önüne gecmek icin, pazardan döndüğünüzde yeşilliklerinizi güzelce yıkayıp salata kurutucuda kurutun ve icine kağıt havlu koyduğunuz kapaklı kaplarda saklayın. Yeşillikleriniz böylece daha uzun süre tazeliğini koruyacaktır.
Bozulmak üzere olan sütünüzü, kaynatıp içine 1-2 damla limon suyu sıkarak kestirin ve tülbente alıp süzdürüp lor haline getirerek çöpe gitmekten kurtarın. Gözünüzde büyümesin! İnanın 10 dakikadan fazla vaktinizi almayacak.